Naar vos stinkende kut. Lees, voor u ons beschuldigt van onwelvoeglijk taalgebruik, eerst Wilde rozen. Dan weet u ook dat die zin eigenlijk een compliment is. Of wat er gebeurt als de in Nederland wonende Chinese je meeneemt naar het China van haar jeugd. In haar nieuwe romanbeschrijft de in Beijing geboren Lulu Wang dezelfde periode als in Het lelietheater, dat opgemerkte debuut uit 1997, maar dan gezien door een rijpere bril.
'Toen was ik jong, kwaad en verdrietig', zegt de schrijfster die inmiddels al ruim 1,2miljoen boeken heeft verkocht. 'Nu kijk ik genuanceerder en met meer ervaring.' Wilde rozen vertelt het verhaal van de twaalfjarige Qiangwei, die opgroeit in dat vreemde China van de Culturele Revolutie, waar zelfs een Beethovenplaat beluisteren al gevaarlijk kan zijn. De naïeve tiener ontdekt dat grote mensen niet per se alles beter weten, dat hartsvriendinnen meedogenloos hard kunnen zijn en stelt vol onschuld vragen over zowel Bijbel als Rode Boekje.
Na dertien jaar grijpt u terug naar uw grootste succes. De voorbije jaren waren de critici niet al te vriendelijk. 'Ik heb er mijn spontaneïteit een beetje door verloren', zegt u zelfs. Was u niet bang voor de kritiek: Lulu Wang kiest voor de gemakkelijke weg?
Lulu Wang: 'O nee. Als mensen dat willen denken, doen ze dat maar. Als ik voor het makkelijke succes was gegaan, had ik niet die zeven andere boeken geschreven. Ik heb steeds geprobeerd om nieuwe dingen aan te pakken én andere onderwerpen, waarvan ik dacht dat ik ze moest behandelen als mens en als auteur. Ik teruggrijpen naar mijn succes? Dan ben ik best een beetje dom om het pas na zoveel jaar te doen.' (lacht)
U noemt 'Wilde rozen' uw meest persoonlijke boek. Wat zit hier dan in wat u uit al die andere romans heeft geweerd?
'Ik heb een veel ruimere blik gekregen op de wereld. Vroeger dacht ik: Slechte dingen kunnen alleen maar in China gebeuren. Ik was best eenzijdig. Veel dingen die ik als kind had gehoord, heb ik niet opgenomen in Het lelietheater. Ik heb me vaak afgevraagd waarom. Nu weet ik: we zien heel vaak wat we willen zien. Een chimpansee ziet vooral bananen, maar is niet geïnteresseerd in een computer. Een IT-er zal vooral die computer zien. Ik weet nu bijvoorbeeld dat de Chinese Culturele Revolutie veel meer oorzaken had dan ik in mijn boosheid of verdriet had gedacht. Het zat veel complexer in elkaar. Dat wist ik toen ook, maar ik wilde het niet horen of begrijpen. Vroeger dacht ik dat de manipulatie van de publieke opinie alleen maar in China gebeurde. Nu weet ik dat het overal ter wereld gebeurt.'
'Ik merk dat ik in deze fase van mijn leven alles graag op een rijtje wil zetten, opdat ik zo de dingen beter zou kunnen begrijpen. Vandaar een boek als dit, een soort gefictionaliseerde autobiografie. Misschien heeft het te maken met leeftijd? Men zegt weleens dat je, als je ouder wordt, meer in het verleden leeft. Ik heb in elk geval nog nooit zo intensief en zo lang aan een boek gewerkt. Ik heb geleerd om me meer te concentreren op een boek. Vroeger deed ik veel dingen tussendoor en dat is niet altijd even verstandig.'
'Hoe meer een man om zijn vrouw en kinderen geeft, hoe minder heldhaftig hij wordt': 'Wilde rozen' staat weer vol opmerkelijke spreekwoorden. Is er misschien één Chinees spreekwoord waarvan u zegt: het mag dan al oud zijn, het klopt nog steeds?
'Wijsheid is tijdsgebonden. Destijds hadden de mensen niet genoeg te eten en waren er andere dingen belangrijk dan liefde met de grote L. Vandaar dat sommige van die spreekwoorden nu zo vreemd klinken. Maar... Als een vrouw uit haar kleren gaat, komen de mannen haar tegemoet. Wat dat betreft, is er nog niets veranderd. (lacht) Dat geldt voor alle tijden. Dat heeft iets te maken met een oerinstinct, of we nu een laptop of iPod hebben of niet.'
Vlamingen kennen u inmiddels ook van tv-programma's als 'De laatste show', 'China voor beginners' en 'De tabel van Mendelejev'. Als u in Vlaanderen bent voor een lezing, waar spreken mensen u dan het meest over aan?
'Helaas meer over mijn tv-optredens dan over mijn boeken. (lacht) Natuurlijk is tv belangrijk, want die geeft ons veel informatie. Maar ons brein zal zich eerder ontwikkelen door moeilijke hersenactiviteiten dan door wezenloos naar die beeldbuis te kijken. Daarom streef ik er ook naar om mooie, ontroerende en toegankelijke boeken te schrijven, zodat de drempel voor mensen niet te hoog ligt. Je kan wel zeggen: Iedereen moet boeken lezen. Maar als die boeken haast Latijn zijn, haken velen af.'
Op uw website schrijft u over een fotosessie bij een interview die u het liefst van al in dat typisch Nederlandse Volendam had willen doen. Maar dat paste niet bij een Chinese schrijfster, vond het tijdschrift.
'Ik woon al 25 jaar in Nederland, maar zelfs al word ik hier 85, dan nog zal men mij altijd blijven zien als een Chinese. Ik begrijp het, maar tegelijk vind ik het jammer. Men verwacht dat je je integreert, maar ook al doe ik nog zo mijn best om de taal te spreken en alles netjes volgens de Nederlandse regels te doen, toch word ik altijd weer op mijn plaats gezet. Dat is het succes van Amerika: als je bijdraagt tot hun welvaart of wetenschap, praten ze niet over waar je vandaan komt. Dan ben je Amerikaan. In Europa is dat anders. Maar het is wél de reden waarom zoveel Chinese geleerden vanuit het Westen weer teruggaan naar China. Maar goed, ik heb ermee leren leven. Ik ken mijn plaats. Misschien is het wel een zegen. Daardoor doe ik extra mijn best. Als ik niet honderd maar duizend procent mijn best moet doen, dan doe ik dat toch? En als het in dit leven niet lukt, ga ik in het volgende gewoon door.' (lacht)
'Wilde rozen' verschijnt op dinsdag 24 augustus bij uitgeverij De Boekerij. (hmp)
Website : Lulu Wang
Geen opmerkingen:
Een reactie posten